เวทีผู้นำ UHC 2568 สธ.-สสส.-สช. สานพลัง ‘SAFE Health Financing’ หลักประกันสุขภาพไปต่อ
เวทีผู้นำ UHC 2568 สธ.-สสส.-สช. สานพลัง ‘SAFE Health Financing’ หลักประกันสุขภาพไปต่อ สสส. ย้ำลงทุน ‘ต้นน้ำ’ ลดรายจ่ายปลายทาง ชูโมเดล ขยายศูนย์เด็กเล็กถนนปลอดภัย-ธนาคารหมวกกันน็อก สธ. ชี้งบสุขภาพโตแซงเศรษฐกิจ เพิ่มประสิทธิภาพ-ความเป็นธรรม สช. เดินหน้าดูแลระยะท้ายตาม ม.12 ลดทุกข์ ลดภาระครัวเรือน
เมื่อเวลา 10.00 น. วันที่ 13 ธ.ค. 2568 ที่ โรงแรมพูลแมน คิง เพาเวอร์ (รางน้ำ) ในการประชุมวิชาการระดับชาติด้านหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า พ.ศ. 2568 ภายใต้แนวคิด “SAFE financing: การเงินการคลังเพื่อระบบสุขภาพไทยในยุคแห่งการเปลี่ยนแปลง” นพ.พงศ์เทพ วงศ์วัชรไพบูลย์ ผู้จัดการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวว่า การสร้างเสริมสุขภาพเป็น “ต้นน้ำ” เป็นความยั่งยืนของระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า และลดรายจ่ายด้านสุขภาพในระยะยาว ภารกิจ “SAFE Health Financing” ทุกหน่วยงานในระบบสุขภาพต้องขับเคลื่อนงานแบบบูรณาการให้เกิดผลัพธ์อย่างเป็นรูปธรรม โดย สสส. ได้ขับเคลื่อนงานภาคีสานพลังพื้นที่เข้มแข็ง หรือ ภสพ. ร่วมกับองค์กรสุขภาพแลกเปลี่ยนเรียนรู้การและกำหนดทิศทาง โดยการใช้ข้อมูลแก้ไขปัญหาสำคัญในพื้นที่เฉพาะ (Specific Area-Based)
“สสส. วางนโยบายมุ่งเน้นการยกระดับการสร้างเสริมสุขภาพ Specific Area-Based โดยใช้ข้อมูลเป็นฐานหลัก (Data-driven) มุ่งสร้างเสริมสุขภาพดีในทุกมิติ ภายใต้การมีส่วนร่วมของทุกภาคี ทั้งภาครัฐ เอกชน ท้องถิ่น และภาคประชาสังคม เพื่อแก้ไขปัญหาสำคัญในพื้นที่เฉพาะ เอื้อต่อการมีวิถีชีวิตสุขภาวะ (Healthy Lifestyle) ของประชาชน การสร้างเสริมสุขภาพเป็นการลงทุนที่ช่วยลดภาระปลายทางของระบบบริการ เช่น หากเพิ่มอัตราการสวมหมวกนิรภัยได้ 25% อัตราตายจากการบาดเจ็บที่ศีรษะจะลดลง 0.2 ต่อแสนประชากร รวมถึงลดค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดสมอง การรักษาใน ICU จะลดลงตามไปด้วย สอดคล้องกับหลักการ SAFE financing ที่เน้นความยั่งยืนและประสิทธิภาพของระบบ” นพ.พงศ์เทพ กล่าว
นพ.พงศ์เทพ กล่าวต่อว่า สสส. ได้บูรณาการการทำงานร่วมกับสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ผ่านกองทุนหลักประกันสุขภาพ มุ่งป้องกันอุบัติเหตุของเด็กปฐมวัยและวัยเรียน ขับเคลื่อน “ธนาคารหมวกกันน็อก” ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก (ศพด.) ครอบคลุม 77 จังหวัด 1,823 แห่งนอกจากนี้ สสส. สนับสนุนองค์ความรู้วิชาการจัดอบรม “บ่มเพาะเมล็ดพันธุ์ สร้างวินัยจราจรในเด็กปฐมวัย” ผ่านระบบออนไลน์ “คุรุแพลตฟอร์ม” จำนวน 5 ห้องเรียน มีผู้เข้าร่วมอบรมจาก 77 จังหวัด ครอบคลุมทั้งเขตสุขภาพ 13 เขต รวม 4,596 คน สะท้อนการขยายฐานบุคลากรท้องถิ่นและครูให้เป็นกำลังหลักของการสร้างเสริม และขยายงาน จากพื้นที่เดิม 8 จังหวัด เป็น 16 จังหวัด ตั้งเป้ารวม ศพด. 3,038 แห่ง เกิดครู ศพด. ถนนปลอดภัย 80% จำนวน 2,430 แห่ง เพื่อปลูกฝังวัฒนธรรมความปลอดภัยตั้งแต่วัยต้นน้ำอย่างยั่งยืน
นพ.สุเทพ เพชรมาก เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ กล่าวว่า ทิศทาง “SAFE Health Financing” ทำให้ระบบการเงินการคลังสุขภาพเดินหน้าอย่างมีเป้าหมาย ต้องอาศัยกลไกนโยบาย ควบคู่พลังสังคม เพื่อให้เกิดการทำงานร่วมกันในระดับนโยบาย ยุทธศาสตร์ แผนงานด้านสุขภาพ สช. มีบทบาทเชื่อมพหุภาคีและหนุนเครื่องมือเชิงระบบ ภายใต้ พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550 ทั้งการส่งเสริมสิทธิหน้าที่ด้านสุขภาพ ธรรมนูญสุขภาพระดับพื้นที่ สมัชชาสุขภาพ และการประเมินผลกระทบด้านสุขภาพ พัฒนานโยบายสาธารณะ เพื่อสุขภาพให้ตอบโจทย์ประชาชนอย่างรอบด้าน จำเป็นต้องพัฒนาระบบสนับสนุนทั้งบริการในชุมชน (Community Base Care) การดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care) การทำแผนการดูแลล่วงหน้า (Advance Care Plan) ควบคู่ระบบบริหารจัดการข้อมูล เพื่อให้สถานพยาบาลที่ลงทะเบียนใช้งานสามารถเชื่อมโยง แลกเปลี่ยน สืบค้น และจัดเก็บข้อมูล นำไปใช้ในการดูแลรักษาตามเจตนาของผู้ป่วยได้อย่างเป็นระบบ
นพ.เกษม ตั้งเกษมสำราญ ผู้อำนวยการสำนักวิชาการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า ไทยจำเป็นต้องมอง “SAFE Health Financing” เป็นกรอบใหญ่ของการเงินการคลังสุขภาพ ซึ่งถูกวางเป้าหมายตั้งแต่ปี 2559 เพื่อทำให้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้ายั่งยืน พอเพียง เป็นธรรม และมีประสิทธิภาพ และเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดด้านการเงินการคลังสุขภาพในธรรมนูญว่าด้วยระบบสุขภาพแห่งชาติ ฉบับที่ 3 พ.ศ. 2565 ด้วย สิ่งที่น่ากังวลคือแนวโน้มเศรษฐกิจไทยเติบโตช้า แต่ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพเติบโตเร็ว ทำให้มีโอกาสที่ภาระค่าใช้จ่ายสุขภาพโดยรวมจะสูงขึ้น จึงอาจต้องพิจารณาปรับโครงสร้างภาษี/รายได้เพื่อรองรับการลงทุนด้านความเพียงพอ (Adequacy) ซึ่งความท้าทายสำคัญของหลักประกันสุขภาพไทยคือ “ความเป็นธรรมระหว่างกองทุนสุขภาพ” จากความแตกต่างของสิทธิประโยชน์และอัตราจ่ายที่ทำให้เป็นภาระผู้ปฏิบัติงาน อีกทั้งยังมีโจทย์เชิงโครงสร้าง เช่น กองทุนประกันสังคมเป็นกองทุนที่ผู้ประกันตนต้องจ่ายเงินสมทบค่ารักษาพยาบาล
